پروتئین چیست و چرا خوردن آن ضروریست؟

در ابتدا درمورد اینکه پروتئین چیست، علت اهمیت آن چیست و در کجا وجود دارد صحبت می‌کنیم. ممکن است شما بدانید چه غذاهایی حاوی پروتین هستند، اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که واقعا پروتئین چیست و چرا خوردن روزانه‌ی آن برای بدن لازم است؟

در واقع پروتئین یک جزء اساسی در یک رژیم غذایی سالم است. بیشتر ما از زمان کودکی با آن آشنا شده‌ایم، احتمالا از وقتی که به ما گفته می‌شد گوشت ما را «بزرگ و قوی» می‌کند.

در حالیکه بحث های زیادی درمورد اینکه چه کسی کلمه «پروتئین» را بوجود آورده وجود دارد(این لغت اولین بار در سال ۱۸۳۸ در میان لغات علمی پدیدار شد)، در اینکه این کلمه از یک لغت یونانی (پروتو) به معنای اولین ردیف یا اولین وضعیت گرفته شده، هیچ اختلاف نظری نیست و نشان دهنده‌ی اهمیت زیاد پروتئین در زندگیست.

پروتئینها از چه چیزی تشکیل شده‌اند؟

همه‌ی پروتئین‌هایی که می‌خورید(و پروتئینی که در بدنتان وجود دارد) از واحدهای کوچکی بنام اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند. غالبا اسیدهای آمینه را به عنوان «بخش‌های اساسی سازنده‌ی پروتئین» توصیف می‌کنند، چرا که با گرد هم آمدن این واحدهای کوچک به شکل‌های مختلف، پروتئین بوجود می‌آید.

می‌توان اسیدهای آمینه را مانند حروف الفبا تصور کرد. ما برای ساختن لغاتی که می‌نویسیم و صحبت می‌کنیم، تنها از ۳۲ حرف استفاده می‌کنیم. بعضی از لغات کوتاه و بعضی بلندند، اما ما با همین ۳۲ حرف میلیون‌ها کلمه می‌سازیم. مرحله‌ی آخر ترکیب حروف، لغاتی هستند که هر کدام صداها و معنای خاص خود را دارند.

به همین ترتیب؛ ۲۰ نوع اسید امینه وجود دارد که با قرار گرفتن در کنار هم، پروتئین‌ها را می‌سازند، یکی همان پروتئین‌هایی که شما می‌خورید، و دیگری همان‌هایی که توسط بدنتان ساخته می‌شوند. و همانطور که برای ساختن یک کلمه از همه‌ی ۳۲ حرف استفاده نمی‌کنیم، بیشتر پروتئین‌ها هم شامل تمام ۲۰ نوع اسید آمینه نیستند.

اما همانطورکه حروف با قرار گرفتن در کنار هم کلمات را می‌سازند، اسید آمینه‌ها هم می‌توانند در شکل‌ها و طول‌های مختلف کنارهم قرار گیرند (مثلا از تعداد کم تا چند هزارتایی) و پروتئین‌های مختلف را بسازند. و توالی اسیدآمینه‌ها، به هر پروتئین یک هدف و معنای خاص می‌دهد، زیرا ساختار نهایی زنجیره‌ی اسید آمینه‌ها مشخص می‌کند که آن پروتئین چیست و چه خواهد کرد.

پروتئین‌هایی که شما می‌خورید

شاید تا به حال درمورد این قضیه فکر نکرده باشید، اما تمام پروتئین‌های غذایی یکسان نیستند. ترتیب قرارگیری اسیدهای آمینه‌ای که سفیده‌ی یک تخم مرغ را میسازد، با چیدمان اسیدهای آمینه‌ای که پروتئین موجود در یک لیوان شیر را می‌سازد بسیار متفاوت است.

وقتی برای تامین پروتئین بدنتان غذاهای مختلف می‌خورید، پس به این معناست که غذاهای مختلف شامل پروتئین‌های مختلف هستند، اگرچه همه‌ی آنها از اسیدهای آمینه ساخته شده‌اند.

برای مثال، پروتئین موجود درشیر یا ماست، کازئین و پروتئین وی نامیده می‌شود. زمانی که گوشت یا ماهی یا مرغ می‌خورید، در واقع پروتئینی به نام کلاژن و میوزین را می‌خورید. حبوبات حاوی پروتئینی بنام لژومین، و تخم مرغ هم حاوی تعداد زیادی پروتئین‌های مختلف از جمله آویدین و آلبومین است.

هرکدام ازاین پروتئین‌ها ویژگی‌های خود را دارند، چرا که از توالی منحصر بفرد اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند. و زمانی که پروتئین‌ها هضم و جذب می‌شوند، اسیدهای آمینه‌شان برای ساختن پروتئین‌های درون بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پروتئین‌هایی که بدن شما می‌سازد

همانطور که غذاهای پروتئینی در دستگاه گوارش شما حرکت می‌کنند، درنهایت به اسید آمینه‌های منفرد تجزیه می‌شوند و جذب رگ‌های خونی می‌شوند. سپس بدن شما می‌تواند با استفاده از این ساختارهای اصلی تا ۵۰۰۰۰ پروتئین مختلف بسازد که هرکدام ساختار، و عملکرد خاصی دارند که به نوع چیدمان اسیدهای آمینه‌شان بستگی دارد.

مادامی که بدن شما همه‌ی مواد اولیه‌ی مورد نیازش که به شکل اسیدهای آمینه هستند را داشته باشد، می‌تواند پروتئین‌های مهم بدن را بسازد. گوناگونی پروتئین‌ها از آنزیم‌هایی که سرعت واکنش‌های شیمیایی را در بدن افزایش می‌دهند شروع شده و به هورمون‌هایی که به عنوان پیام رسان‌های شیمیایی عمل می‌کنند خاتمه می‌یابد.

پروتئین‌های دیگر، به فعالیت‌های ایمنی بدن کمک می‌کنند یا وظیفه‌ی حمل و نقل مواد مغذی را در بدن برعهده دارند، و البته پروتئین‌هایی در بدن وجود دارد که ساختار استخوان‌ها، پوست، مو، ناخن‌ها و ماهیچه‌ها را می‌سازند.